اثر محدودیت منابع فتوسنتزی و تنش کم‌آبی پس از گرده‌افشانی بر عملکرد دانه و تبادلات گازی ارقام مختلف جو

در این تحقیق اثر محدودیت منبع روی عملکرد دانه 12 رقم مختلف جو (‘ارس’، ‘افضل’، ‘جنوب’، ‘ریحان’، ‘زر جو’، ‘سرارود’، ‘صحرا’، ‘فجر 30’، ‘کارون’، ‘گرگان’، ‘ماکویی’ و ‘نصرت’) در دو سطح آبیاری شامل آبیاری در تمام مراحل رشدی براساس شرایط کشت آبی و تنش کم­آبی پس از گرده‌افشانی به‌همراه چهار تیمار مختلف محدودیت منابع فتوسنتزی شامل حذف برگ پرچم، حذف برگ­های زیرین برگ پرچم، حذف ریشک و حذف فتوسنتز سنبله از زمان گرده‌افشانی بررسی شد. هر چهار تیمار محدودیت منبع سبب کاهش معنادار عملکرد دانه، وزن هزاردانه و تعداد دانه در سنبلۀ ارقام جو مورد بررسی شدند. در شرایط کنترل رطوبتی بیشترین کاهش عملکرد دانه مربوط به تیمار حذف برگ‌های زیرین برگ پرچم (6/27 درصد) بود. بیشترین و کمترین کاهش عملکرد دانه در شرایط تنش کم‌آبی نسبت به شاهد نیز مربوط به تیمارهای حذف فتوسنتز سنبله (32 درصد) و حذف ریشک (1/18 درصد) بود. حذف برگ پرچم در شرایط عدم تنش و تنش کم‌آبی سبب افزایش سرعت فتوسنتز در برگ‌های باقی‌مانده در مقایسه با شاهد به‌ترتیب به مقدار 8/28 و 8/10 درصد شد. احتمالاً محدودیت فتوسنتز سنبله در مقایسه با سایر منابع جاری فتوسنتزی، بیشترین کاهش را در شکل‌گیری عملکرد دانۀ ارقام جو دارد.